- Stringentere buffers op niveau van ca. 130% dekkingsgraad
- Tussen 105% en 130% dekkingsgraad alleen nog ruimte voor indexatie als die structureel gegeven kan worden
- Economische druk om premies laag te houden
Wellicht in de toekomst geen ruimte meer voor herstelpremies? - Doorgaande bezuinigen op AOW
Doorzettende wetgeving 'Korting AOW als de kosten van levensonderhoud worden gedeeld'. Ongetwijfeld volgen meer nieuwe 'eisen' (maximum inkomen, vermogen?) - Uitgestelde Solvency-II wetgeving voor pensioenfondsen
Invoering van Solvency-II wetgeving voor pensioenfondsen op termijn houdt in dat 'Nederlandse pensioenfondsen hun Eigen Vermogen moeten versterken met in totaal zo'n 120-130 miljard. Dit betekent dat pensioenfondsen versneld naar een vereiste dekkingsgraad van ca 140-145% moeten toegroeien.
Globale som
Op basis van bovengenoemd scenario bestaat er in Q3 2013 grof geschetst (achterkant sigarendoos berekening) op basis van de huidige zekerheid (97,5%) een vermogenstekort van € 193 miljard. Als dit tekort in 10 jaar gefinancierd zou moeten worden, betekent dat dat pensioenfondsen gemiddeld een rendement van ongeveer 4,9% zouden moeten realiseren.
Op basis van de Solvency-II zekerheid (99,5% zekerheid) loopt dit huidig tekort op tot € 324 Miljard. Financiering in 10 jaar vraagt dan een rendement van ongeveer 6,0%.
Op basis van een zeer groffe benadering kan dus gesteld worden dat alleen als er gemiddeld structureel een rendement van meer dan 4,9% (huidig toezichtkader), respectievelijk 6,0% (Solvency-II toezichtkader) wordt behaald, er ruimte is voor indexatie.
Evenzo is een rendement van 8,0% op zakelijke waarden noodzakelijk om gemiddeld een portefeuille rendement van 6,0% te bereiken.
Indexatie
Als er dan ook nog gedurende die 10 jaar van vermogensherstel een indexatie van zeg 2% wordt nagestreefd, zou er nog eens een EXTRA rendement van ca. 2% per jaar op de beleggingen gerealiseerd moet worden.
Mocht de rente van obligaties laag blijven (en die kans is erg groot), dan zal de 60% zakelijk waarden portefeuille dus nog eens 3,3% (= 2% / 0,6) EXTRA rendement moeten geven over een periode van 10 jaar. Ik laat het aan de wijsheid van de lezer over om over deze vereiste rendementen op zakelijke waarden zich een oordeel te vormen....
Indexatie kunnen we dus in alle gevallen de komende 10 jaar wel vergeten, zeker als de 'duurzaamheids-eis' van indexatie wordt gesteld. Indexatiemethode Als de duurzaamheidseis NIET wordt gesteld, komen we uit bij de indexatiemethode die Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) voorstelt (look-alike methode van het reëel systeem):
- Als we in een jaar wat indexatie kunnen geven, dan geven we het.
- Kunnen we volgend jaar geen indexatie geven? Jammer, dan geven we het niet
- Hebben we een structureel dekkingstekort? Dan gaan we de rechten korten."
DNB is geen voorstander van dit soort beleid waarin indexatie en kortingen elkaar afwisselen. DNB kwalificeert dit beleid als zig-zag beleid en wil dit voorkomen.
Ook in de PFZW indexatie-variant geldt dat als er niet structureel meer dan gemiddeld 4,9% (of 6,0% in het geval van een Solvency-II toezichtkader) rendement wordt gemaakt, er per saldo niets te indexeren valt.
Loslaten 97,5% Zekerheid?
Wel ontstaat er een kans op indexeren als de zekerheid van 97,5% volledig zou worden loslaten (er is dan geen Eigen Vermogen nodig) en er kan geïndexeerd worden vanaf 105% of zelfs 100% dekkingsgraad.
Nadeel van deze methode is dat er dan een zig-zag indexatiebeleid ontstaat en er tevens een substantieel groot kortingsrisico is, omdat bij een beleggingsbeleid dat voor 50-70% uit zakelijke waarden bestaat met een standaarddeviatie van ca. 10-15% en jaarlijkse schokken van ca. 30-40%, er een substantieel risico bestaat dat een tweede 'schok' van zeg 20-30% koersdaling dan niet meer kan worden gecompenseerd in de toekomst. Gevolg: Casino Pensioen met kortingsrisico's van 20-30%.
Rentestijgingen?
Hopen dat de rente weer gaat stijgen heeft ook geen zin, aangezien de inflatie in dat geval zeer waarschijnlijk ook gaat stijgen (tenzij stagflatie).
Conclusie
In welke variant dan ook, gemiddeld is er is de komende jaren in principe geen ruimte voor indexatie. Eerst zullen de Eigen Vermogens op peil moeten worden gebracht.
Alternatieven?
Mogelijk biedt de methode van 'benodigd rendement' (i.p.v dekkingsgraad) in situaties waarbij uitgegaan wordt van een continu pensioenbedrijf (met toe- en uittreders) enig soelaas om bij aanhoudend hogere gerealiseerde rendementen (> 4,9%) tot een iets vroegere en stabielere vorm van indexatie te komen. Dit zou verder onderzocht moeten worden.
Ook het alternatief van een reëel pensioen is geen optie, aangezien onderzoek heeft aangetoond dat er dan in de meeste gevallen meteen (gemiddeld) 15-20% gekort moet worden op de pensioenrechten.
Ook voorstanders van het reële systeem, zoals de pensioenfondsen ABP en PFZW zijn niet tevreden met de uitkomst van de definitie van de reële discontorente, die niet in de verste verte in de buurt komt van de beoogde reële marktrente. DNB heeft ook duidelijk gewaarschuwd dat bij een grotere beleggingsonzekerheid een strenger toezichtkader hoort. Wie niet wil luisteren, moet op de blaren zitten.
Inflation-linked staatsobligaties zouden ook deels een oplossing kunnen zijn, echter het kabinet heeft duidelijk aangegeven hier niets voor te voelen.
In de huidige omstandigheden is, gegeven de internationale landelijke pensioenverhoudingen en de macro-economische situatie, wellicht nog de beste oplossing om de AOW sterk te verhogen en het Tweede Pijler Pensioen naar beneden te brengen. Ook dat zal hoogstwaarschijnlijk een onbegaanbare weg blijken.....
Links/Bronnen:
- DNB Statistiek
- DNB: Zig-Zag Beleid
- Solvency-II Effect Towers Watson
